استخراج پکتین از زبالههای بادمجان

بخش پردازش مواد غذایی مقدار زیادی از زباله و ضایعات را تولید میکند که عمدتاً از بافتهای گیاهی و غیر خوراکی مانند دانه و پوسته تشکیل شدهاند. دفع این مقدار زباله شامل مواد ارزشمند ضررهای زیستی و اقتصادی بسیاری را در پی خواهد داشت. هدف از این تحقیق، استخراج پکتین از ضایعات بادمجان میباشد.
میلاد کاظمی و همکاران از دانشگاه تهران تحقیقی پیرامون استخراج پکتین از زبالههای بادمجان انجام دادهاند. در حال حاضر هیچ تحقیقی بر روی فرایند به دست آوردن پکتین از ضایعات بادمجان انجام نشده و اطلاعات زیادی در دسترس نیست، به همین دلیل مطالعات حاضر بر روی تولید و شکلگیری پکتین از پوست (EPP) و کاسبرگ (ECP) بادمجان با روش MAE تمرکز دارد. در این مطالعات دو نمونه از محصولات استخراج شده با منابع یاد شده مورد بررسی قرار گرفتند و با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج تحقیقات نشان میدهد که EPP نرخ تولید بیشتری نسبت به ECP دارد. با توجه به این موضوع و کیفیت پکتین تولید شده، تولید پکتین از پسماند بادمجان میتواند راهحل مناسبی برای مقابله با مشکلات زیست محیطی یاد شده باشد.
بادمجان یکی از شناختهشدهترین گیاهان موجود بوده و بر اساس گزارشهای ارائه شده در سال ۲۰۱۶ نرخ تولید ۵۲.۳ میلیون تن در سال را دارد. عمده ضایعات این گیاه را دانه و کاسبرگ تشکیل میدهند که هیچ ارزش تجاری ندارند؛ اما منابع عالی مواد بیوپلیمری با محتوی پلیساکارید و فنولیک مانند پکتین میباشند.
پکتین نوعی هتروپلیساکارید است که بهطور گسترده در سیستمهای غذایی بهعنوان امولیسیون کننده، تثبیت کننده و ضخیمساز استفاده میشود. در کنار کاربردهایی که در قسمت فناوری دارد، این پلیساکارید برای سلامت بدن نیز بسیار مفید و سودمند است، به همین دلیل درخواست و تقاضای تولید آن در سطح جهانی مدام در حال افزایش است.
ترکیب شیمیایی و بقیه خواص پکتین بهشدت تحت تأثیر منبع و نحوه تولید آن میباشند. بهطور کلی پکتین یک نوع پلیساکارید پیچیده است که به دو گروه اصلی تقسیم میشود؛ homogalacturonam و rhamnogalacturonam-I که با پیوند کوالانسی به یکدیگر متصل میشوند.
از نظر تجاری، پکتین در دمای بالا و در یک محیط اسیدی شامل نیتریک اسید، هیدروکلریک اسید و … به دست آمده از پوست سیب و مرکبات دیگر تولید میشود؛ اما فاضلاب تولید شده از این فرایند دوستدار محیط زیست نیست و مشکلات بسیاری را ایجاد میکند. به همین دلیل روشهای شیمیایی دیگری مانند استخراج به کمک مایکروویو (MAE)، استخراج از روش فرا صوتی (UAE) و استفاده از مایع فوق بحرانی (SFE) بهمنظور دفع خطرات زیستمحیطی گسترش پیدا کردند.
در میان روشهای گفته شده، استخراج به کمک مایکروویو به دلیل زمان کمتر، استفاده از حلال کمتر، مصرف انرژی پایینتر و میزان استخراج بالاتر؛ بسیار مناسبتر از بقیه روشها میباشد. به همین دلیل محققان برای استخراج پکتین از مواد خامی مانند پوست نارنگی، زردآلو، پوست نارنگی ترش، پوست میوه اژدها و پسته سبز از این روش استفاده میکنند.