استراتژی جدید غیرآنتیبیوتیکی برای درمان مننژیت باکتریایی

با افزایش خطر مقاومت به آنتیبیوتیک، نیاز روزافزونی به استراتژیهای درمانی جدید در برابر عفونتهای باکتریایی تهدیدکننده حیات وجود دارد. محققان سوئدی چنین درمانی را برای مننژیت باکتریایی که یک عفونت جدی است و میتواند به سپسیس منجر شود، شناسایی کردهاند.
سیستم ایمنی بدن ما دارای چندین مدافع مهم است که وقتی یک عفونت روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر میگذارد، وارد عمل میشوند. یکی از آنها نوتروفیلها هستند که در مننژیت باکتریایی مداخله میکنند. چنانچه عفونتی وجود داشته باشد، نوتروفیلها به منطقه آلوده به منظور به دام انداختن و خنثی کردن باکتریها اعزام میشوند. این مبارزه دشوار بوده و نوتروفیلها معمولاً از بین میروند اما اگر حذف باکتریها سخت باشد، نوتروفیلها به تاکتیکهای دیگری روی میآورند.
با این حال، نوتروفیلها با چرخش خود از داخل به خارج، سعی در گرفتن باکتریهایی دارند که قادر به غلبه بر آنها نیستند. با استفاده از این روش، تعدادی از باکتریها را در یک زمان در ساختارهای شبکه مانند یا تلههای خارج سلولی نوتروفیلی (NETs) به دام میاندازند. این کار در بسیاری از نقاط بدن که NETها حاوی باکتریهای گرفتارشده هستند و میتوانند در خون حمل شده و سپس در کبد یا طحال خنثی شوند، به خوبی عمل میکند. با این حال، در مورد مننژیت باکتریایی، این شبکهها در فضای مغزینخاعی گرفتار شده و این شیوه پاکسازی خیلی مؤثر نیست.
محققان با استفاده از میکروسکوپ پیشرفته مشاهده کردند که مایع مغزی_نخاعی بیماران مبتلا به مننژیت باکتریایی به صورت توده است که به نظر میرسد همان NETها باشند. با این حال، در میان بیماران مبتلا به مننژیت ویروسی، مایع مغزی نخاعی عاری از NET است. هنگامی که باکتریهای به دام افتاده در مایع مغزی_نخاعی گرفتار میشوند، این کار روی عملکرد سیستم ایمنی برای پاکسازی باکتریها تأثیر میگذارد و از حذف باکتریها توسط آنتیبیوتیکهای استاندارد نیز جلوگیری میکند.
محققان پیشنهاد کردند که اگر امکان برش دادن شبکهها وجود داشته باشد، باکتریها در معرض سیستم ایمنی بدن و نیز آنتیبیوتیکها قرار گرفته و مبارزه با عفونت تسهیل میشود. از آنجایی که NETها عمدتاً از DNA تشکیل شدهاند، محققان از داروهایی برای برش DNA، به نام DNase استفاده کردند.
آنها با دادن DNase به موشهای آلوده به باکتریهای پنوموکوک که عامل مننژیت باکتریایی هستند، مشاهده نمودند که شبکهها حل شده و باکتریها ناپدید شدند. به نظر میرسد هنگامی که شبکهها برش داده میشوند، باکتریها در معرض سیستم ایمنی قرار میگیرند و مبارزه با باکتریهای واحد آسانتر میشود. به گفته محققان، میتوان کاهش چشمگیری در تعداد باکتریها بدون مداخلات آنتیبیوتیکی ایجاد کرد.
امروزه توسعه مقاومت در برابر باکتریها، تسریع شده است و ما نیاز به جایگزینی برای آنتیبیوتیکها داریم. داروهایی که در این مطالعات استفاده میشوند، یک محصول بیولوژیکی درمانی هستند که از انسان گرفته شده و قبلاً برای استفاده در انسان مورد تاًیید قرار گرفتهاند. این داروها به صرفه بوده و در برابر بسیاری از باکتریها و عفونتهای مختلف آزمایش شدهاند. محققان در آینده مایل به انجام یک مطالعه بالینی بزرگ در سطح بینالمللی و استفاده از DNase برای درمان بیماران مبتلا به مننژیت باکتریایی هستند.