محققان بین المللی می‌گویند جمعیت‌های کوچک، وجود همخونی و همچنین نوسانات تصادفی در الگوهای تولد و مرگ ممکن است موجب پدیدآمدن موجی شده باشد که به انقراض نئاندرتال‌ها انجامیده است. پیش‌تر، دانشمندان در خصوص نقش احتمالی انسان‌های مدرن در نابودی این گونه انسانی، دارای اختلاف نظر بوده‌اند اما اکثر این محققان در خصوص ناپدیدشدن آن‌ها در ۴۰،۰۰۰ سال پیش توافق نظر دارند.
پژوهشگران هلندی در یک تحقیق جدید با آزمایشات و شبیه‌سازی‌های متعدد روی سه سایز جمعیتی مختلف، نشان داده‌اند که جمعیت گروه‌های نئاندرتال، چگونه در یک دوره ۱۰،۰۰۰ ساله تغییر کرده‌اند و پدیده همخونی تنها توانسته جمعیتی حدود ۱۰۰۰ نفر از آن‌ها را از بین برده باشد. پس از این نیز، نوسانات اضافی در تولد و مرگ و میر آن‌ها در کنار تغییرات نسبت‌های جنسیتی باعث شده است که گروه‌های بزرگ‌تری از آن‌ها انقراض یابند.
انقراض نئاندرتال‌ها احتمالاً بدون فشار محیطی یا رقابت با انسان‌های مدرن اتفاق افتاده است. براساس یافته‌های مطالعه‌ای که اخیراً توسط کریست وائسن و همکارانش از دانشگاه فناوری آیندهوون هلند در مجله معتبر پلاس وان (PLOS ONE) منتشر شده است، کوچک بودن جمعیت‌ها، همخونی و همچنین نوسانات جمعیتی تصادفی می‌توانسته‌اند دلایل کافی برای انقراض نئاندرتال باشند.
دیرینه شناسان عمدتاً عقیده دارند که نئاندرتال‌ها در حدود ۴۰،۰۰۰ سال پیش ناپدید شده‌اند. این تقریباً همان زمانی است که انسان‌های مدرن، شروع به مهاجرت به خاور نزدیک و اروپا کردند. با این حال، نقشی که انسان‌های مدرن در انقراض نئاندرتال ایفا کرده‌اند همواره مورد اختلاف بوده است. در مطالعه مورد اشاره فوق، محققان با تکنیک مدل سازی جمعیت دست به انجام یک بررسی علمی زده‌اند تا بفهمند که آیا ممکن است جمعیت نئاندرتال بدون دخالت عوامل بیرونی، مانند رقابت با انسان‌های مدرن، از بین رفته باشد یا خیر؟!
محققان هلندی با استفاده از داده‌های موجود از جمعیت‌های این گونه شکارچی-جمع کننده و استفاده از آن‌ها به عنوان پارامترهای ورودی، مدل‌های جمعیتی را اجرا نموده و شبیه سازی را بر اساس اندازه‌های جمعیتی مختلف اولیه (۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰، ۱۰۰۰ یا ۵۰۰۰ نفر) انجام دادند. آن‌ها سپس برای هر جمعیت در این مدل، اثرات همخونی، اثر موسوم به Allee (جایی که کاهش اندازه جمعیت بر تناسب افراد، تأثیر منفی می‌گذارد) و نوسانات سالانه تصادفی در تولدها، مرگ و میرها و نسبت جنسیتی را شبیه سازی کردند تا ببینند آیا این عوامل می‌توانند موجب رویداد انقراض در طی یک دوره ۱۰،۰۰۰ ساله شده باشند.
طبق نتایج حاصل از شبیه سازی مدل‌های جمعیتی، احتمال آن که پدیده همخونی به تنهایی باعث انقراض نئاندرتال‌ها شده باشد، بعید به نظر می‌رسد. چراکه طبق نتایج شبیه سازی، این اتفاق تنها در مدل جمعیتی دارای کوچک‌ترین سایز رخ داده است اما اثرات پدیده Allee که مطابق با آن و بر اساس آن چه در جمعیت‌های شکارگر-جمع کننده متداول است، در سال‌های معین، تنها ۲۵ درصد یا حتی تعداد کمتری از زنان نئاندرتال زایمان انجام می‌دهند، ممکن است باعث پدیده انقراض در جمعیت‌های تا ۱۰۰۰ نفر شده باشد. با این حال، ترکیب دو عامل ذکرشده بالا همراه با نوسانات مرتبط با تولد و مرگ و میر جمعیتی، احتمالاً باعث انقراض در تمام اندازه‌های جمعیتی مورد آزمایش در طی ۱۰،۰۰۰ سال شده است.
در پایان، وائسن و همکارانش در صدد هستند تا به این سوال پاسخ می‌دهند که آیا انسان کنونی دلیل انقراض و ناپدیدشدن نئاندرتال‌ها بوده‌است؟ آن‌ها در جواب می‌گویند: “خیر، نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد که این اتفاق ممکن است صرفاً به دلیل ضربه‌ای باشد که این گونه انسانی بدشانس از یک اتفاق دموگرافیکی خورده باشد!»
