فرایند تکامل آفتابگردان و اهلی شدن آن تنها ۵۰۰۰ سال طول کشید و دانشمندان در صدد کشف مکانیزمهای ژنتیکی هستند که منجر به این انتقال سریع شده است.
آفتابگردان نوعی گیاه استراتژیک محسوب میشود و به علت دارا بودن مقدار قابل توجهی روغن مرغوب در دنیا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اجداد آفتابگردان اهلی (با نام علمی Helianthus annuus) در سراسر شمال امریکا گسترش داشتند. آفتابگردان وحشی دارای دانههای کوچک و چندین گل آذین بودند، اما در طول زمان گیاهانی با طبقهای تکی، دانههای بزرگ‌تر و کیفیت روغن بالاتر انتخاب شدند.
مطالعات جدید بر بررسی پدیده ژنتیکی پیرایش جایگزین تمرکز کردهاند. پیرایش جایگزین نوعی مکانیسم ملکولی در ارگانیسمهای چند سلولی است که منجر به تولید بیش از یک نوع رونوشت RNA از یک ژن میشود و درنتیجه پروتئینهای متنوعی نیز تولید خواهند شد. به‌علاوه پیرایش جایگزین نشان دهنده چگونگی ایجاد تنوع در طول زمان است. هرچند سهم و عملکرد پیرایش جایگزین در تغییرات تکاملی مهم (بخصوص در مدت زمان کوتاه) به میزان زیادی ناشناخته باقی مانده‌است.
محققان با استفاده از روش RNA-Seq و با مقایسه توالی RNAی گونههای وحشی و گونه اهلی H. annuus ،۲۲۶ اسپلایس متمایز را کشف کردند که مربوط به ۱۳۴ ژن متفاوت بود. الگوی کشف شده مذکور ثابت کرد که مکانیسم پیرایش جایگزین ویژگی های اهلی شدن را در گیاه آفتابگردان تحت تأثیر قرار میدهد .
این تحقیقات اطلاعات ارزشمندی برای تولید محصولات کشاورزی و هم‌چنین درک تغییرات ژنتیکی آنها فراهم آورد. این روش میتواند برای تحلیل فرایند تکاملی سایر گونهها نیز استفاده شود.
☑ لینک خبر
☑ لینک مقاله
