پتاسیل بالای جلبک قهوه‌ای Sargassum angustifolium در تولید آلژینات و اتانول
استفاده از پتانسیل‌های بومی و طبیعی کشور مانند سواحل جنوبی ایران، یکی از راه‌های ایجاد ارزش افزوده بالا از مواد کم‌ارزش می‌باشد. سواحل جنوبی ایران از جمله خلیج فارس خاستگاه جلبک‌ها است. ماکروجلبک سارگاسوم یکی از گونه‌های بومی است. دکتر محمد هادی جزینی -استادیار دانشگاه صنعتی اصفهان- در مقاله‌ای که اخیراً در مجله معتبر Algal Research منتشر شده است، به پتانسیل بالای ماکروجلبک سارگاسوم در تولید آلژینات و اتانول اشاره کرده‌اند و به دنبال بررسی اقتصادی تولید و تجاری‌سازی آلژینات هستند.
۱- لطفاً خودتان را معرفی کنید و از سوابق پژوهشی و زمینه‌های فعالیت خودتان بفرمایید.
محمد هادی جزینی هستم. فارغ‌التحصیل رشته Bioprocess technology از دانشگاه فنی وین. هم‌اکنون استادیار دانشگاه صنعتی اصفهان می‌باشم. فعالیت فعلی اینجانب در عرضه توسعه فرآیند‌های زیستی است و هم‌اکنون در چند پروژه مشغول توسعه فرآیند تولید مواد با ارزش از ریزجلبک‌ها و جلبک‌ها می‌باشم. هم‌چنین در عرصه استفاده از میکروارگانیسم‌های نمک‌دوست برای تولید محصولات با ارزش افزوده بالا در حال فعالیت هستم.
۲- در مورد ویژگی‌ها، ارزش زیستی و بهره‌برداری از ماکروجلبک قهوه‌ای سارگاسوم که بومی خلیج فارس است، توضیح دهید. در واقع احساس نیازی که جهت ورود به این حوزه داشته‌اید، مختصراً توضیح دهید.
یکی از ضروریات ایجاد ارزش افزوده در کشور شناخت پتانسیل‌های بومی است. زیرا با تکیه بر پتانسیل‌های بومی دیگر نیازی به واردات نیست و در شرایط امروز کشور ما از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین خاطر ایده‌ای که به ذهن آمد، استفاده از جلبک‌های بومی بود که جلبک سارگاسوم یکی از آن‌هاست و نتایج تحقیقات ما در قالب مقاله حاضر منتشر گردیده است.
۳- مختصری در مورد پیشینه استخراج آلژینات از منابع مختلف در مطالعات انجام گرفته در ایران و کاربرد‌های آن بفرمایید.
آلژینات به عنوان یک ترکیب مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف مورد نیاز ایران است و سالانه هم‌اکنون ارز زیادی بابت واردات این ماده از کشور خارج می شود. به همین خاطر بر آن شدیم تا با تکیه بر پتانسیل‌های بومی راهی برای تولید آن در ایران بیابیم.
۴- در این مطالعه شما به بررسی تولید محصولات با ارزش زیستی در فصل تابستان و زمستان از ماکروجلبک سارگاسوم پرداخته‌اید. فصل برداشت نمونه‌ها چه تأثیری در محصول تولید شده داشت؟
محتوای زیست‌توده به فصل برداشت بستگی داشت. از نظر درصد پروتئین زیست‌توده برداشت شده در فصل تابستان و زمستان به ترتیب ۹/۱۱ و ۷/۱۹ درصد بود. زیست‌توده زمستانی ماکروجلبک پتانسیل بالاتری در تولید اتانول زیستی (در حدود ۷۳ درصد) نشان داد. بازده آلژینات سدیم به دست آمده از زیست‌توده تابستانی ماکروجلبک بالاتر (حدود ۹ درصد) بود. در مجموع میزان محصول تولید شده از نمونه زیست‌توده جمع‌آوری شده در تابستان بیشتر از نمونه زمستانی بود.
۵- استراتژی و راهبردی که در مورد جایگزینی عصاره مخمر در تولید اتانول در مقاله بدان اشاره داشته‌اید را بیان کنید؟
استراتژی بر مبنای استفاده حداکثری از زیست‌توده بود. یعنی اجزایی از زیست‌توده که پس از استخراج آلژینات می‌ماند نیز دوباره از آن استفاده شود. با توجه به محتوای پروتئینی این باقی‌مانده تصمیم گرفتیم آن را به عنوان جایگزین عصاره مخمر استفاده کنیم که موفقیت‌آمیز هم بود.
۶- نتایج به دست آمده در این مطالعه را بیان کنید. چقدر به صنعتی شدن و تجاری سازی مطالعه خود امیدوار هستید؟
تحقیق انجام شده مقدمه‌ای بر بررسی اقتصادی آن است. به عبارت دیگر هم‌اکنون با داده‌هایی که از این تحقیق به دست آوردیم در حال بررسی اقتصادی تولید آلژینات هستیم. پس از این کار با قاطعیت می‌توان گفت که آیا می‌توان به تجاری سازی آن امیدوار بود یا خیر.
۷- اگر در انجام این مطالعه از حمایت سازمانی بهره بردید، نام سازمان را عنوان کنید.
خیر. منابع مالی این تحقیق از محل اعتبارات پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان تأمین شده است.
۸- آیا در انجام این مطالعه با مشکلات و محدویتی مواجه شده‌اید؟ و چقدر حمایت دولت و نهاد‌های مربوطه در این زمینه نقش خواهد داشت؟
مشکل و محدودیتی در انجام کار نبود. آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی اصفهان، مجهز به تجهیزات اندازه‌گیری و آنالیز پیشرفته نظیر HPLC، GC و .. می‌باشد و کلیه آنالیز‌ها توسط تیم تحقیق انجام و تحلیل شد. البته در مسیر انجام این کار مانند هر کار علمی و پژوهشی دیگر، به چالش‌های زیادی برخورد کردیم که با درایت، دانش و پشتکار کلیه اعضای تیم تحقیق از آن‌ها عبور کردیم.
۹- در خاتمه ضمن سپاس از وقتی که اختصاص دادید. صحبت پایانی شما را می‌شنویم.
جلبک‌ها، دنیایی از مواد با ارزش هستند. بر آن هستیم تا از این ظرفیت خدادای کشور برای توسعه مملکتمان استفاده کنیم.
