✅جمعی از دانشمندان دانشگاه Monash به بررسی جنبه‌های اساسی اما نامعلوم برنامه ریزی مجدد (reprogramming) در سلول‌های بنیادی پرداختند.
?این فرایند که در آن یک نوع سلول به نوعی دیگر تبدیل می شود انقلابی در پزشکی پدید آورد و به محققان این امکان را داد که ازنظر تئوری، هر بافتی را بسازند تا با استفاده از آن، اندام های آسیب دیده مثل قلب، یا کبد را ترمیم کنند یا در پیوند عضو استفاده کنند.
?در سال ۲۰۰۶، دانشمندان ژاپنی، موفق به کشف سلول‌های بنیادی پرتوان القایی شدند که در همین راستا جایزه نوبل را ازآن خود کردند. آن‌ها ۴ فاکتور رونویسی را شناسایی کردند که قادرند هر سلولی را به یک سلول بنیادی پرتوان تبدیل کنند. این سلول‌های بنیادی پرتوان القایی می‌توانند هرنوع از سلول‌های بدن را به‌وجود بیاورند، هرچند عواملی هم وجود دارند که استفاده از این سلول‌ها را محدود می‌کنند. اما هنوز با گذشت یک دهه، درک درستی از چگونگی عملکرد این فاکتورهای رونویسی در برنامه ریزی کردن مجدد سلول‌ها نداریم.
?اخیراً چند مطالعه در رابطه با این مکانیسم‌ها در برترین ژورنال‌ها به چاپ رسید. اولین مقاله، مطالعه‌ای بود که محققان دانشگاه سنگاپور به چاپ رساندند. این مطالعه براساس تحقیقی پیرامون سلول‌های بنیادی پرتوان القایی بود که پروفسور Polo در سال ۲۰۱۲ به‌انجام رسانده بود و در آن، نقشه راهی از چگونگی پروسه برنامه ریزی مجدد فیبروبلاست‌ها به سلول‌های بنیادی ترسیم کرده بود. پروسه‌ای که تا قبل از این مطالعه، اشاره‌ای به چگونگی آن نشده بود. در مطالعه جدیدتر، دانشمندان دریافتند که نقشه راه در تمام سلول‌ها مشترک نیست. دانشمندان با استفاده از فیبروبلاست‌ها، کراتینوسیت‌ها و نوتروفیل‌های گرفته شده از مدل‌های حیوانی نشان دادند مسیری که سلول برای پرتوانی درپیش می‌گیرد، به نوع سلول بستگی دارد.
?مطالعه دیگری که با همکاری پروفسور Polo و پروفسور Ryan از کشور استرالیا صورت گرفت، چگونگی عملکرد این فاکتورهای رونویسی، در خاموش و روشن کردن ژن‌ها یا باز و بسته کردن آن‌ها را مشخص کرد؛ این مقاله در cell stem cell به چاپ رسید.
?در جریان دوباره برنامه ریزی کردن سلول، فاکتورهای رونویسی به مناطقی در کروماتین می‌روند و پیچیدگی آن را باز و بسته می‌کنند. اکنون دانشمندان، پروسه‌ای که در پشت این جریان است را آشکار کردند. یافتن این مناطق، در پرتوانی اهمیت فراوانی دارد و می‌توان آن‌ها را از جنبه‌های مختلف بررسی کرد، ازجمله نقش آن‌ها در تکامل، نوزایی و حتی سرطان.
?دانشمندان معتقدند یافته‌های جدید، در تولید سلول‌های سینتتیکی که برای محققان یا پزشکان مفید هستند و یا برای تولید داروهایی که عملکردی شبیه این فاکتورهای رونویسی دارند، کمک کننده خواهد بود.
?مترجم: فرزانه صائبی راد
☑️عضویت در زیست فن پزشکی مولکولی
