نقش ژن ایزوپنتنیل ترانسفراز در سنتز لیکوپن در گوجهفرنگی

عامل رنگ قرمز در گوجهفرنگی کاروتنوئیدی به نام لیکوپن است. یکی از ژنهای مهم مؤثر در سنتز لیکوپن ژن ZISO است. بر اساس این تحقیق، ایزوپنتنیل ترانسفراز SlIPT4 با تنظیم بیان ژن ZISO نقش مهمی در سنتز لیکوپن ایفا میکند.
لیکوپن یک رنگدانه کاروتینوئید مهم در میوهها و سبزیجات بهویژه گوجهفرنگی است. درحالیکه گفته میشود، عوامل متعددی ازجمله هورمونهای گیاهی در تنظیم بیوسنتز و کاتابولیسم لیکوپن نقش دارند، دانش موجود در مورد مکانیسمهای دقیق تنظیمکنندهی بیوسنتز لیکوپن در پاسخ به عوامل مختلف رشد و محیطزیست و غیره تاکنون محدود بوده است. سیتوکینینها گروهی از هورمونهای گیاهیاند که در مراحل مختلف رشد گیاه نقش حیاتی ایفا میکنند. ایزوپنتنیل ترانسفراز یا بهاختصار IPTs، سرعت بیوسنتز سیتوکینینها را کاتالیز میکند اما نقش آنها در رسیدن گوجهفرنگی مشخص نشده است.
در راستای بررسی عوامل مؤثر در سنتز لیکوپن در گوجهفرنگی ازجمله ایزوپننتیل ترانسفرازها، یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه چونگ کینگ در چین، عملکرد ایزوپنتیل ترانسفراز SlIPT4 را مورد بررسی قراردادند؛ بدیت منظور، آنها با استفاده از ژن مداخلهگر RNAi ژن SlIPT4 در گوجهفرنگی را خاموش کردند. همانطور که انتظار میرفت، خاموش شدن SlIPT4 موجب تسریع پیری در برگها شد در کنار این مسئله، خاموش شدن SlIPT4 و میزان بیان پایین این ژن موجب تولید گوجهفرنگیهایی فاقد رنگ قرمز و دارای رنگ نارنجی شد که این رنگ نشاندهندهی کاهش چشمگیر در میزان لیکوپن است. در میان ژنهای مرتبط با بیوسنتز لیکوپن، رونوشت و تنظیم ژن ZISO و برخی دیگر از ژنها به میزان قابلتوجهی کاهش یافت، این نشان میدهد که SlIPT4 در تنظیم مثبت بیوسنتز lycopene از طریق تأثیر مستقیم بر بیان ژن ZISO و همچنین حمایت از وجود حلقههای نظارتکننده در مسیر بیوسنتز لیکوپن، نقش ایفا میکند.
این مطالعه نقش حیاتی SlIPT4 را در پیری برگ و شبکه نظارت بر بیوسنتز لیکوپن در گوجهفرنگی را نشان میدهد. همچنین اطلاعات جدیدی را برای داشتن درکی روشن از نحوهی بیوسنتز لیکوپن در طول رسیدن میوه گوجهفرنگی ارائه میدهد.