جاذب و کشنده: حل معمای گرده افشان های گیاهخوار
دانشمندان موسسهی ماکس پلانک در آلمان ژنی را در توتون شناسایی و تشریح کردند که گیاهان را قادر به حل مشکل اساسی هنگام وجود گرده افشان هایی که در عین حال گیاهخوار هستند می سازد.
ژن NaTPS38 تولید آلفا برگاموتن(E)-alpha-bergamotene)) را تنظیم میکند. در طول شب گلهای گیاه توتون این ترکیب فرّار را تولید کرده و در طول روز نیز برگهای این گیاه همین ترکیب را برای جذب شپشهای شکارچی جهت تغذیه از لاروهای این بیدها منتشر میکند. در واقع alpha-bergamotene نوع گل آذینی منتشر شده در شب منجر به ایجاد برهمکنش این ترکیبات با گرده افشانهای شبانه به ویژه بید توتون(Manduca sexta) میشود. بید توتون یک گرده افشان گونههای وحشی توتون به نام Nicotiana attenuata میباشد.
لاروهای گرسنه از تخم های این بیدها بیرون آمده و به سمت برگها حمله ور میشوند. در حقیقت این تک ژن در این توتون واسطهی دو اقدام گردهافشانی و دفاعی از طریق تولید اختصاصی به بافتِ (E)-alpha-bergamotene به عنوان پدیدهی اکولوژیک به نام پلیوتروپی میباشد.
این پدیده برهمکنش متقابل بین فاکتورهای اکولوژیکی مختلف مثل گردهافشانها و شکارچیها را به عنوان عامل مهمی در تکامل گیاهی نشان میدهد. تنظیم تولید این متابولیت ثانویه به شکل اختصاصی با زمان و بافت گیاه، می تواند برای گرده افشانی بهینه و مبارزه با آفات مورد توجه واقع شود.
ترجمه: سجاد سبحان وردی
