شاید با شنیدن واژه‌ی “سل” تصویری قدیمی و سیاه و سفید در ذهن‌تان نقش ببندد، اما بر خلاف تصور رایج، این بیماری به ویژه در کشورهای جهان سوم به شدت رو به پیش‌روی است. برای درک بهتر این موضوع جالب است بدانید که بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ۱۰.۴ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ مبتلا به بیماری سل بوده‌اند که ۲ میلیون نفر از این افراد در تقابل با مایکوباکتریوم توبرکلسیس -عامل سل- جان خود را از دست داده‌اند و بیش از نیم میلیون نفر، مبتلا به انواع سویه‌های مقاوم به چندین آنتی‌بیوتیک (MDR) این باکتری هستند.
مایکوباکتریوم توبرکلوسیس به طرز حیرت‌انگیزی در حال مقاوم شدن به آنتی‌بیوتیک هاست و میکروبیولوژیست‌ها در حال انجام تحقیقات گسترده‌ای بر روی یافتن راه حل‌هایی برای مهار این باکتری قدرتمند می‌باشند. در یکی از جدیدترین تحقیقات، محققین موفق به کشف راهی شدند که باکتری مقاوم به اتیون‌آمید را نسبت به آنتی‌بیوتیکی که به عنوان خط دوم درمان سل استفاده می شود، دوباره حساس نمایند.
اتیون‌آمید یک پیش‌دارو است و برای تبدیل شدن به فرم فعال باید توسط باکتری جذب، و از طریق ژن ethA متابولیزه شود. عامل ایجاد بیماری سل با ایجاد جهش در این ژن، خود را به این آنتی‌بیوتیک مقاوم می‌سازد. این تیم تحقیقاتی، موفق به کشف یک مسیر ژنتیکی جدید شدند که توان فعال‌سازی این دارو را دارد. این ژن جدید که آن را ethA2 نامیده‌اند، معمولا در باکتری خاموش است و به همین دلیل باکتری شانس مقاوم شدن از طریق جهش‌زایی در این ژن را ندارد. برای فعال کردن این ژن، محققین مولکول SMARt-420 را با اتیون‌آمید همراه کردند. این مولکول به طرز شگفت‌انگیزی فعالیت ژن ethA را افزایش می‌دهد و اتیون‌آمید را به آنتی‌بیوتیکی مستعدتر از همیشه، برای مهار باکتری‌های مقاوم و غیر مقاوم به این دارو تبدیل می‌سازد.
برای کاهش شانس مقاوم شدن باکتری از طریق ایجاد جهش در ethA2، محققین پیشنهاد می کنند از دوزهای غیر منظم SMARt-420 در طول درمان با اتیون‌آمید استفاده شود. به گفته ی آلین بالارد، سرپرست تحقیقات این پروژه، استفاده از این روش علاوه بر ریشه‌کن کردن مایکوباکتریوم توبرکلوسیزهای مقاوم به آنتی‌بیوتیک، به طرز اعجاب آوری توان مقاوم شدن را نیز در انواع غیر مقاوم کاهش می‌دهد.
ترجمه : محمدحسین عباسپور
