پژوهشگران مرکز سرطان پرینسس مارگارت در تورنتوی کانادا کشف کرده اند که پروتئین‌های اپی‌ژنتیک، تکثیر سلول‌های بنیادی غده پستانی را در پاسخ به هورمون جنسی پروژسترون افزایش می‌دهند. این پژوهش که در مجله Journal of Cell Biology منتشر شده است، نشان داد که مهار این پروتئین‌ها توسط دارو، می‌تواند از ایجاد سرطان پستان در زنان با ریسک بالای ابتلا به این بیماری، پیشگیری کند.
غدد پستانی حاوی دو نوع سلول بازال و لومینال هستند، که از سلول‌های بنیادی یا سلول‌های پروژنیتور ویژه‌ای ایجاد می‌شوند. پروژسترون در حین بارداری یا چرخه قاعدگی، باعث افزایش تعداد سلول‌های پروژنیتور لومینال و بازال شده و شکل‌گیری غده پستانی را هدایت می‌کند. اما پروژنیتورهای غده پستانی می‌توانند باعث ایجاد سرطان نیز شوند. به همین دلیل، قرار گرفتن در معرض پروژسترون و تکثیر سلول‌های بنیادی با ایجاد سرطان پستان ارتباط دارد.
معمولاً تعداد سلول‌های پروژنیتور غالب در زنان حامل جهش در ژنBRCA1 یا دیگر ژن‌هایی که آنان را در ریسک بالای ابتلا به این بیماری قرار می‌دهد، افزایش می‌یابند.
دکتر راما خوخا، استاد بیوفیزیک پزشکی در دانشگاه تورنتو توضیح داد: «در حال حاضر، هیچ مداخله پیشگیرانه مراقبتی استانداردی، برای زنانی که ریسک بالای ابتلا به سرطان دارند وجود ندارد. با وجودی اینکه وجود اثر سلول‌های بنیادی و پروژنیتور در زمینه ایجاد سرطان روشن شده است ، ما هنوز کمبودهای استراتژی‌های پیشگیرانه را رفع نکرده‌ایم.»
برای درک بیشتر درباره این سلول‌های پروژنیتور و شناسایی هرگونه آسیب پذیری که بتواند به طور بالقوه برای پیشگیری از ایجاد سرطان پستان به کار گرفته شود، خوخا و همکارانش سلول‌هایی را از غده پستان موش جداسازی کرده و چگونگی تغییر آن‌ها را در پاسخ به پروژسترون مورد بررسی قرار دادند. پژوهشگران تمام مولکول های RNA تولید شده توسط غدد پستان را اندازه گیری کرده و سپس پروتئین‌های سلول را اندازه‌گیری کردند. آن‌ها نهایتاً اپی‌ژنوم سلول‌ها که تنظیمات شیمیایی متنوعی در کروموزوم‌ها را برای کمک به روشن و خاموش کردن ژن‌ها برعهده دارند، را ارزیابی کردند.
این بررسی‌ها نشان داد که در پاسخ به پروژسترون، سلول‌های پروژنیتور و به خصوص سلول‌های پروژنیتور لومینال، بسیاری از پروتئین‌های تنظیمی اپی‌ژنتیک که مسئول اصلاح کروموزوم‌های سلول هستند را افزایش می‌دهند.
خوخا بیان داشت: «ما تصور میکردیم داروهایی که این پروتئین‌های تنظیم کننده اپی‌ژنتیک را مهار می‌کنند، می‌توانند تکثیر سلول‌های بنیادی و پروژنیتور را در پاسخ به پروژسترون سرکوب نمایند.»
اکنون ثابت شده است، دارویی به نام دسیتابین که آنزیم‌های متیل ترانسفراز DNA را مهار می‌کند، سندورم میلودیسپلاستیک را درمان کرده، و شکل‌گیری تومورها را در جونده‌های مستعد سرطان، به تاخیر می اندازد.
سپس خوخا و همکارانش اثرات مهارکننده‌های اپی‌ژنتیک را روی سلول‌های پروژنیتور غده پستانی جداسازی شده از زنانی که در ریسک ابتلا به سرطان پستان قرار داشتند، آزمایش کردند. سلول‌های پروژنیتور بیمارانی که دارای جهش‌های BRCA1 بودند، به طور ویژه در مقابل مهارکننده‌های اپی‌ژنتیک، از جمله دسیتابین، آسیب پذیر بودند. دسیتابین همچنین فعالیت سلول‌های پروژنیتور بیماران دارای جهش در ژن BRCA2 را سرکوب کرد.
خوخا نتیجه گرفته است: «وابستگی سلول‌های پروژنیتور به پروتئین‌های اپی‌ژنتیک ویژه میان موش‌ها و انسان‌ها بسیار قدرتمند بوده و روی پتانسیل درمان‌های اپی‌ژنتیک برای هدف قرار دادن انواع این سلول‌ها در پستان انسان، به عنوان شکلی از پیشگیری شیمیایی، تاکید می‌کند.»
ترجمه: آزاده داودی
منبع: Journal of Cell Biology
