کنترل بیماری دنگی به کمک پشه‌های مهندسی‌شده
محققان بین‌المللی در پژوهشی جالب و با استفاده از مهندسی ژنتیک، موفق به تولید پشه‌هایی شده‌اند که قادر به آلوده شدن و انتقال ویروس دنگی نیستند. این یافته‌ها، پیشرفت بزرگی در کنترل این بیماری محسوب می‌شود.
براساس مطالعه‌ای که توسط محققانی از آزمایشگاه بهداشت حیوانات استرالیا و دانشگاه کالیفرنیا، سن‌دیه‌گو انجام شده است، با استفاده از فرایندهای مهندسی ژنتیک، پشه‌هایی به وجود آمده‌اند که در برابر انواع مختلف ویروس دنگی (DENV) مقاوم هستند. به بیان محققان فوق، این اولین بار است که با استفاده از رویکرد مهندسی ژنتیک، می‌توان به چنین موفقیتی که دارای اهمیت بالقوه زیادی در سرکوب بیماری دنگی است، دست یافت.
دنگی یک بیماری ویروسی ناشی از پشه است که یک مشکل جدی جهانی به‌حساب می‌آید و برای جلوگیری از انتقال آن، به راه‌حل‌های جدیدی نیاز است. ویروس DENV عامل این بیماری، عمدتاً توسط پشه‌ای با نام علمی Aedes aegypti منتقل می‌شود.
امروزه پیشرفت‌هایی که در فناوری‌های مهندسی ژنتیک به وجود آمده است، امکان ایجاد پشه‌هایی را که دارای «قابلیت وکتوری» یا همان توان انتقال عوامل بیماری‌زا به میزان کمتری باشند، به وجود آورده است. در همین راستا، محققان، نوعی از پشه مورد اشاره را به‌طور مصنوعی، مهندسی و ایجاد کرده‌اند که در برابر انواع مختلفی از ویروس DENV مقاوم است.
این پشه‌ها ژنی خاص را بیان می‌کنند که قادر است یک قطعه متغیر تک زنجیره مهندسی‌شده به نام scFv را که خود از یک آنتی‌بادی مونوکلونال انسانی خنثی‌کننده ویروس DENV منتج می‌شود، کدگذاری کند. این پشه‌های مهندسی‌شده، به هیچ‌کدام از چهار نوع ویروس DENV آلوده نمی‌شوند و طبعاً قادر به انتقال آن به انسان نیز نیستند.
به طور کلی این نتایج مسیری جدید را برای توسعه استراتژی‌های کنترل ژنتیکی مؤثر ویروس‌های DENV فراهم می‌کند. به گفته مجریان این تحقیق، استراتژی فوق می‌تواند با یک سیستم محرک ژن همراه شود تا از آن طریق بتوان به‌سرعت، جمعیت پشه‌های وحشی را به پشه‌های اصلاح‌شده ژنتیکی تبدیل کرد و از این طریق، آن‌ها را نسبت به انتقال ویروس‌های DENV به‌طور کامل مقاوم نمود.
محققان این مطالعه می‌گویند: “مهم‌ترین جنبه این مطالعه نیز در همین نکته است که ما توانسته‌ایم پشه‌هایی را به وجود آوریم که قادرند نسبت به تمام سروتیپ های اصلی ویروس دنگی مقاوم باشند. این مسئله می‌تواند به‌عنوان یک ابزار ژنتیکی در آینده برای کنترل بیماری فوق مورد استفاده قرار گیرد.”
این یافته‌های پژوهشی مهم در آخرین شماره از نشریه معتبر PLOS Pathogens منتشر شده‌اند.
