افزایش اثربخشی شیمی‌درمانی
محققان از طراحی روشی جدید خبر می‌دهند که بررسی اتصال داروهای ضد سرطان را به اهدافشان در بدن، ممکن می‌سازد. به گفته‌ی دانشمندان، این روش با نمایش یکایک سلول‌های سرطانی در یک تومور نشان می‌دهد کدام سلولها با دارو برهم‌کنش داشته و کدام سلولها نداشته‌اند.
یکی از دلایل مهمِ تأثیر کم شیمی‌درمانی، نرسیدن دارو به تمام سلول‌های سرطانی یک تومور است. محققان می‌گویند روش‌های فعلی نمی‌توانند نشان دهند که داروهای ضد سرطان به کدام سلولها در بدن رسیده‌اند. زیرا بافت سرطانی در نمونه‌برداری‌ها به صورت مایع درمی‌آید و محتویات سلول‌های مختلف در آن با هم مخلوط می‌شوند.
پژوهشگران می‌گویند: «ما روشی برای بررسی اتصال دارو و هدف با استفاده از اندومیکروسکوپی فلورسنت در داخل بدن (in vivo) ارائه کرده‌ایم، که داده‌های آن با اندازهگیریهای آزمایشگاهی خارج بدن (in vitro) تأیید می‌شود. داروی «داکسورابیسین» با اتصال به کروماتین، طول عمر تابش فلورسانسی را که از جفتِ هیستون-GFP ساطع می‌شود، تغییر می‌دهد. در یک نمونه از متاستاز صفاقی در سرطان تخمدان، هردو نوع ناهمگنی تومور را، هم ناهمگنی داخل تومور و هم ناهمگنی بین تومورها، از لحاظ میزان اتصال داکسورابیسین به کروماتین اندازه گرفتیم. در این اندازه‌گیری تفاوتی چشم‌گیر در کیفیت اتصال داکسورابیسین-کروماتین، بسته به روش وارد کردن دارو به بدن (از راه صفاق یا از درون رگ) مشاهده شد. روش تصویربرداری طول عمر فلورسانس، به این دلیل که اطلاعات را به صورت کمّی نشان می‌دهد، مقایسه‌ی مستقیم میان میزان جفت شدن دارو با هدف را در مسیرهای مختلف انتقال دارو ممکن می‌سازد. این کار، نشان داد که به ازای مقدار یکسانی از داکسورابیسین، بسته به شرایط ، میزان متفاوتی سلول کشته خواهد شد.»
دانشمندان با استفاده از یک میکروسکوپ ریزِ فلورسنت، حرکت داکسورابیسین را به سمت سلول‌های سرطانی تخمدان در یک موش زنده نقشه‌یابی کردند و متوجه تفات‌های چشم‌گیر در میزان اتصال دارو به هدف میان سلول‌های مختلف یک تومور و میان تومورهای مختلف شدند. این گروه همچنین پی بردند که اتصال دارو به هدف، زمانی که داکسورابیسین از طریق تزریق شکمی وارد بدن می‌شود بهتر از زمانی است که از طریق تزریق وریدی وارد می‌شود، یعنی روشی که پزشکان بسیاری از مراکز درمانی اغلب ترجیح می‌دهند، انجام گیرد.
اریک ساهای، نویسنده‌ی ارشد مقاله می‌گوید: «اگر بدانیم یک داروی مشخص به تمام سلول‌های یک تومور نمی‌رسد، ممکن است نیاز به تصحیح روش‌های انتقال دارو داشته باشیم. به‌عکس، اگر بدانیم دارو به هدفش متصل می‌شود اما به قدر کافی مؤثر نیست، یعنی احتمالاً باید به دنبال ترکیب‌های دارویی دیگری گشت.»
تکنیکی که از آن یاد شد، بر تصویربرداری از برهم‌کنش دو مولکول حساس به نور استوار است. بدین صورت که DNA درون سلول‌های سرطانی با پروتئین فلورسنت سبز (GFP) نشان‌دار می‌شود. این ماده می‌تواند هنگامی که به قدر کافی به داکسورابیسین (که ذاتاً به نور حساس است) نزدیک شود، انرژی را به آن انتقال دهد. سپس بازده این انتقال انرژی برای تعیین میزان اتصال میان دارو با DNA سلول‌های مختلف سرطانی محاسبه می‌گردد. به عقیده‌ی تیم تحقیق، این روش به سایر داروهای شیمی‌درمانی نیز قابل تعمیم است.
✅ لینک خبر
