ارتباط DNA غیرکدشونده و خطر ابتلا به سرطان

بر اساس پژوهشی جدید، اختلاف‌های ژنتیکی در بخش‌هایی از DNA که پروتئین‌ها را کد نمی‌کنند، بر روی احتمال بروز سرطان تأثیر گذارند. با کمک این پژوهش می‌توان پاسخی برای علت بروز سرطان در مواردی که عوامل ژنتیکی و محیطی مشخصی شناسایی نشده است، پیشنهاد داد. درک چگونگی اثر این اختلاف‌های ژنتیکی بر احتمال پیشرفت سرطان، می‌تواند به توسعه شیوه‌های تعیین احتمال بروز سرطان کمک کند.

این محققان 846 اختلاف ژنتیکی را در قطعه‌هایی از DNA غیرکدشونده که در مطالعات پیشین به عنوان عوامل تأثیرگذار در بروز سرطان شناخته شده بودند، مورد بررسی قرار دادند. این چندشکلی‌های تک نوکلئوتیدی (SNPs) موقعیت‌های خاصی در ژنوم انسان هستند که در آن، یک نوکلئوتید از کد ژنتیکی میان افراد مختلف از یک جمعیت متفاوت هستند.

علی‌رغم اینکه جهش‌ها در DNA کدشونده نادر هستند اما به مقدار قابل توجهی خطر پیشرفت سرطان را در یک فرد بالا می‌برند در حالیکه چندشکلی‌های تک نوکلئوتیدی غیرکدشونده با وجود اینکه در جمعیت نسبتاً متداول هستند اما به مقدار نامحسوسی خطر بروز سرطان را افزایش می‌دهند.

این گروه تحقیقاتی بررسی کردند که آیا رابطه‌ای بین حضور یک چندشکلی تک نوکلئوتیدی و بیان ژن‌های خاصی وجود دارد یا خیر. به طور کلی، دانشمندان 6 میلیون اختلاف ژنتیکی را در 13 بافت متفاوت از بدن مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که اختلاف‌های ژنتیکی در مناطقی که بیان ژن‌های سرطان‌زا و ژن‌های سرکوب‌کننده را کنترل می‌کنند، میزان خطر ابتلا به سرطان را تغییر می‌دهند.

این پژوهش همچنین آشکار کرد که این چندشکلی‌های نوکلئوتیدی مرتبط با خطر بروز سرطان به طور معمول در مناطقی قرار دارند که دستگاه ایمنی و فرآیندهای ویژه هر بافت را کنترل می‌کنند. این کشف بر اهمیت این فرآیندهای سلولی در پیشرفت سرطان صحه می‌گذارد.

پروفسور جان کواکنباش، محقق و سرپرست این پژوهش از دانشکده سلامت عمومی T.H. Chan از هاروارد، می‌گوید: “آن‌چه که یافتیم، ما را شگفت‌زده کرد. نتایج ما نشان می‌دهد که اختلاف‌های ژنتیکی کوچک همراه با هم باعث می‌شوند که فعالیت ژن‌های مرتبط با سرطان به شکل نامحسوسی تغییر کنند. ما امیدواریم که این پژوهش بتواند روزی با تشخیص افراد در معرض ابتلا به سرطان و همچنین بیماری‌های تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی دیگر، به نجات زندگی مردم کمک کند.”

قدم بعدی محققان، توسعه مدل‌هایی از هوش مصنوعی خواهد بود تا بهتر بتوان خطر ابتلا به سرطان را پیش‌بینی کرد. همچنین هدف بر این است که «مراکز کنترلی» شناسایی شوند که بیان بسیاری از ژن‌هایی را که مربوط به پیشرفت سرطان هستند، کنترل می‌کنند. این پژوهش می‌تواند به شیوه‌های جدید درمان سرطان کمک کند.

دکتر امیلی فارتینگ، مدیر ارشد اطلاعات پژوهش در مرکز تحقیقاتی سرطان بریتانیا، می‌گوید: “در حالی که اختلافات ژنتیکی کوچک تنها اثری محدود بر خطر بروز سرطان دارند اما اختلافاتی که در این پژوهش‌ها بررسی شدند، در جامعه متعدد و متداول هستند. این نکته می‌تواند آغازی برای فهم علت اختلاف بین وقوع سرطان میان افراد و خانواده‌ها باشد که نمی‌تواند به تنهایی از راه ژن‌های مرتبط به بروز سرطان یا عوامل مرتبط به سبک زندگی توضیح داده شود.”