آمینواسیدهای شاخه‌دار (BCAAs) یک مکمل رایج هستند که اثرات مفید زیادی را در مدل‌های جوندگان و انسان‌ها نشان داده‌اند. از این رو، محققان دانشگاه آزاد اصفهان با همکاری انستیتوی بیوتکنولوژی رویان اصفهان اثر ورزش و BCAAها را روی پارامترهای اسپرم و بافت بیضه بررسی کردند. پس از ۸ هفته ورزش و مکمل‌یاری خوراکی با BCAAها، بیضه‌ها و اپیدیدیم‌ها استخراج شده و عملکرد اسپرم و تستوسترون پلاسما ارزیابی شد.
محققان این مطالعه دریافتند که ورزش به‌طور قابل توجهی حرکت اسپرم و تستوسترون پلاسما را در گروهی که ورزش (همراه با BCAAها و یا بدون آن) می‌کردند، بهبود بخشید. درصد پراکسیداسیون لیپید اسپرم هم در این گروه بسیار کاهش یافت. برخلاف ورزش قدرتی، ورزش استقامتی به همراه مکمل‌یاری متوسط با BCAAها، اثر هم‌افزایی بر عملکرد اسپرم و تولید تستوسترون خواهد داشت.
تحقیقات گسترده‌ای اثر ورزش در بهبود پارامترهای مایع منی و ویژگی‌های هورمونی را در مقایسه با وضعیت عدم تحرک نشان داده‌اند. در واقع، فعالیت ورزشی با افزایش سطح تستوسترون و بهبود اسپرماتوژنز همراه است. از سوی دیگر، انجام ورزش‌های قدرتی در طولانی مدت ممکن است خطر ناباروری در مردان را افزایش دهد. بنابراین نوع، شدت و طول ورزش اثرات مهمی روی عملکرد بیضه‌ها و پتانسیل باروری دارند. هم‌چنین ورزش با افزایش تولید گونه‌های واکنشگر اکسیژن (ROS) و افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بدن همراه است.
علاوه بر ورزش، استفاده از آمینواسیدهای شاخه‌دار در مردانی که در سنین باروری هستند وزن ماهیچه را افزایش و درد عضلانی را کاهش می‌دهد. این اسیدهای آمینه شامل لوسین، ایزولوسین و والین می‌شوند که بدن قادر به سنتز آن‌ها نیست و بنابراین باید از رژیم غذایی تاًمین شوند. به همین دلیل نقش مهمی در هومئوستاز انرژی و حفظ عضلات اسکلتی ایفا می‌کنند.
پروتکل ورزشی در این پژوهش، انجام یک ورزش با شدت متوسط روی تردمیل به مدت ۸ هفته و زمان انجام ۴۵ دقیقه (۵ روز در هر هفته) بود. محققان، طول، عرض، ضخامت و وزن بیضه‌های چپ و راست و نیز وضعیت اپیدیدیم‌ها را بررسی کردند. اسپرماتوزوآهای اپیدیدیم‌ها برای بررسی ویژگی‌های اسپرم، بلوغ هسته اسپرم و پراکسیداسیون لیپید بازیابی شدند.
نتایج بررسی‌های محققان نشان داد که متوسط وزن بیضه چپ و راست به‌طور قابل توجهی در موش‌هایی که BCAAها را در طول ورزش و یا بدون ورزش دریافت کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل پایین‌تر بود. هم‌چنین درصد حرکت اسپرم در موش‌هایی که ورزش می‌کردند (در صورت دریافت و یا عدم دریافت BCAAها) بالاتر بود. از طرفی پایین‌ترین درصد ارزیابی پراکسیداسیون لیپید اسپرم متعلق به گروه ورزش و بالاترین درصد این پارامتر متعلق به گروه دریافت‌کننده BCAA بود.
دریافت BCAA و انجام ورزش غلظت تستوسترون را نیز به میزان قابل توجهی بالاتر برد. همان‌طور که اشاره شد سطوح بالای ROS می‌تواند روی فرایند گلوکونئوژنز اثر بگذارد. BCAAها قادرند متابولیسم گلوکز را از طریق کاهش تولید ROS در کبد احیا کنند. این امر با کاهش پراکسیداسیون لیپید و افزایش حرکت اسپرماتوزون در گروه‌های دریافت‌کننده BCAAها (با و یا بدون ورزش) مرتبط است.
بر اساس یافته‌های محققان، ورزش استقامتی هیچ اثر آسیب‌زننده‌ای روی تولید اسپرم و مورفولوژی آن ندارد. یافته‌های بافت‌شناسی هم این نتایج را تاًیید کردند. افزایش تولید تستوسترون به دلیل ورزش نیز به علت کاهش پراکسیداسیون لیپید رخ می‌دهد که خود به دلیل افزایش بیان آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در چنین وضعیتی است. از سوی دیگر مصرف بیش از اندازه آمینواسیدهای شاخه‌دار می‌تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد که به علت استرس اکسیداتیو و اختلال عملکرد میتوکندریایی ناشی از آن‌هاست. با توجه به نقش پراکسیداسیون لیپید در فیوژن گامت و باروری، بنابراین اولویت برای مردان نابارور انجام ورزش بدون مکمل‌یاری با BCAAها است. برای تاًیید این نتایج در انسان رویکردها و ارزیابی‌های مشابهی مورد نیاز است.
