کاربرد CRISPR-Cas9 می‌تواند سرطان‌زا باشد

بی‌دقتی در استفاده درمانی از تکنیک ویرایش ژن CRISPR-Cas9 می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. نتایج پژوهشی نوین که به همت موسسه KarolinskaInstitutet در سودان و دانشگاه Helsinki فنلاند، در نشریه Nature Medicine به چاپ رسیده است، اطلاعاتی را در این رابطه ارائه می کند. محققان معتقدند که مطالعات بسیاری مورد نیاز است تا امنیت روش‌های ژن درمانی یا قیچی مولکولی تضمین گردد.

CRISPR-Cas9 یک ماشین مولکولی است که اولین بار در یک باکتری کشف شد. این ماشین می‌تواند برای رفتن به محل دقیقی از ژنوم برنامه ریزی شود و دقیقا همان جایی از DNA را قطع کند که مورد نیاز است.

این قیچی مولکولی دقیق اخیراً برای اصلاح قطعات معیوب DNA در آزمایش‌های بالینی ایمنی‌درمانی سرطان، در آمریکا و چین به‌کار رفته است. انتظار می رود که آزمایش های جدید به زودی به عنوان یک روش درمانی برای اختلالات خونی مادرزادی، مانند کم خونی گلبول قرمز داسی شکل به‌کار گرفته شوند.

دو مقاله غیر مرتبط که اکنون در نشریه Nature Medicine به چاپ رسیده‌اند، گزارش می‌دهند که کاربرد درمانی ابزار ویرایش ژنوم در حقیقت می تواند خطر ابتلا به سرطان را بالاتر ببرد. در یکی از این مطالعات، دانشمندانی از KarolinskaInstitutet و دانشگاه Helsinki دریافتند که استفاده از CRISPR-Cas9 در شرایط آزمایشگاهی و بر روی سلول های انسانی می‌تواند پروتئینی که با عنوان p53 شناخته می شود را فعال کند. پروتئین p53 به عنوان جعبه کمک های اولیه سلول در شکستگی‌های DNA به شمار می رود.

فعالیت p53، بهره‌وری تکنیک ویرایش ژنی CRISPR-Cas9 را کاهش می دهد. بدین‌ترتیب، سلول هایی که p53 ندارند یا قادر به فعال کردن آن نیستند، ویرایش های ژنی بهتری از خود نشان می دهند. متاسفانه علاوه بر این، کمبود p53 در وادار کردن سلول ها به رشد غیر قابل کنترل و سرطانی شدن آنها موثر دانسته می شود.

دکتر اِما هاپانیمی، پژوهشگر دپارتمان پزشکی KarolinskaInstitutet در Huddinge به عنوان یکی از اعضای گروه پژوهشی در این مطالعه، اظهار کرده است: «در فرآیند برداشتن سلول‌هایی که بطور موفقیت‌آمیزی ژن آسیب‌دیده را ترمیم کردند، ما سهواً سلول‌هایی که p53 عملکردی نداشتند را نیز برداشتیم. اگر در ژن درمانی یک بیماری مادرزادی چنین سلول‌هایی به یک بیمار پیوندد بخورد، می‌توانند به صورت سرطانی تغییر شکل داده و سرطان‌های پرورش یافته‌ای را پدید که از امنیت حاصل از ژن درمانی بر مبنای CRISPR برخوردار هستند.»

دکتر برنارد سچمیرر، محقق بخش بیوشیمی پزشکی و بیوفیزیک KarolinskaInstitutet و رئیس بخش تجهیزات مهندسی ژنتیک در آزمایشگاه Science for Life (SciLifeLab) که در این پژوهش همکاری نظارتی داشت، اضافه کرده است: « CRISPR-Cas9یک ابزار قدرتمند با توانایی درمانی بسیار بالاست. اما شبیه همه درمان‌های پزشکی، درمان های مبتنی بر CRISPR-Cas9 ممکن است اثرات جانبی داشته باشند، که بیماران و درمانگران باید از آن مطلع گردند. نتایج مطالعه ما حاکی از این است که، پژوهش‌های آینده بر روی ساز و کارهایی که p53 را در پاسخ به CRISPR-Cas9 راه اندازی می‌کنند، برای تقویت امنیت درمان‌های مبتنی بر CRISPR-Cas9 ، ضروری خواهند بود.»

بخش‌هایی از این پژوهش در سازمان زیرساخت ژنومی ملی سوئد یا Swedish National Genomics Infrastructure و با بودجه SciLifeLab انجام شده اند. همچنین، انجمن Knut and Alice Wallenberg Foundation، جامعه سرطان سوئد، صندوق سرطان کودکان سوئد و آکادمی Finland این پژوهش را پشتیبانی مالی کرده‌اند.

❇️ ترجمه: آزاده داودی

✅ منبع: Nature Medicine
✅ عضویت در کانال زیست فن