ناهنجاری‌های مورفولوژیکی در تاژک اسپرم یکی از علل ناباروری مردان
ناباروری در مردان یک مسئله شایع در سراسر جهان می‌باشد که بیش‌ترین علت آن اختلال در تحرک اسپرم است. ناهنجاری‌های مورفولوژیکی متعدد تاژک اسپرم (Multiple morphological abnormalities of the sperm flagella (MMAF)، شامل اسپرماتوزوآهای ناهنجار با تاژک‌های کوتاه، پیچیده، خمیده، نامنظم و یا بدون تاژک است که منجر به کاهش شدید حرکت اسپرم می‌شود. مطالعات زیادی ارتباط این ناهنجاری با چندین ژن را گزارش کرده‌اند.
شکل‌گیری تاژک اسپرم هم‌زمان با فشردگی سر و تغییر شکل در پایان اسپرماتوژنز رخ می‌دهد. حرکت تاژک اسپرم برای لقاح طبیعی ضرورت دارد و هرگونه اختلالی در آن، سبب نقص در حرکت اسپرم می‌شود. بیش از ۸۰ درصد موارد ناباروری در مردان به دلیل تغییرات در حرکت اسپرم رخ می‌دهند.
مطالعات قبلی نشان داده‌اند که فاکتورهای ژنتیکی، مهم‌ترین علل سندروم MMAF انسانی هستند. CFAP65 به عنوان یک عامل عودکننده MMAF در کنار ژن‌های دیگر شناسایی شده است. با این حال، علل ژنتیکی و مکانیسم‌های پاتوژنیک این ناهنجاری باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرند. CFAP65 کدکننده پروتئین ۶۵ مرتبط با تاژک و مژک است و به میزان بالایی در بیضه‌ها بیان می‌شود.
گروهی از محققان چینی و فرانسوی با همکاری مؤسسه رویان با استفاده از توالی‌یابی کل اگزوم، روی ۸۸ فرد چینی تجزیه و تحلیل‌های ژنتیکی انجام دادند. ۴۵ نفر از این تعداد با ناهنجاری موفولوژیکی در تاژک اسپرم، حامل جهش‌های دوآللی در CFAP65 شناسایی شدند. این انواع دو آللی CFAP65 توسط روش توالی‌یابی سنگر بررسی شدند.
جهش‌های هموزیگوس CFAP65 در چهار خانواده و جهش‌های هتروزیگوس مرکب آن در دو مورد فاقد MMAF شناسایی شد. محققان هم‌چنین دو مرد ایرانی و تونسی که مبتلا به MMAF بودند را شناسایی کردند که حامل انواع خطرناک هموزیگوس ژن CFAP65 بودند. این امر نشان می‌دهد، تغییرات ژن CFAP65 می‌تواند بدون در نظر گرفتن منشأ افراد روی بیماران حامل این ناهنجاری تأثیر بگذارد.
در این مطالعه محققان در موش‌های cfap65 ارتولوگ با استفاده از فناوری CRISPR-Cas9 از یک جهش دگرقالب استفاده کردند. همه موش‌های نر جهش‌یافته در cfap65 نابارور شدند و فنوتیپ آن‌ها با مردان دارای جهش در CFAP65 سازگاری داشت که این امر نقش ضروری CFAP65 را در سازمان‌دهی آکسونمال و تشکیل تاژک نشان می‌دهد. نتایج مشاهدات آزمایشگاهی محققان نشان داد که وجود جهش‌های دوآللی در CFAP65 باعث ایجاد فنوتیپ MMAF و اختلال در حرکت اسپرم می‌شود.
MMAF یک شکل حاد آستنوزوسپرمی است. با این حال، تقریباً نیمی از موارد آن بدون تشخیص باقی می‌مانند که نشان می‌دهد ژن‌های زیاد دیگری در پاتوژنز آن دخیل هستند. در این مطالعه با اینکه یک بیمار حامل جهش هموزیگوس CFAP65 شناسایی شد اما این مورد به تنهایی نمی‌تواند نقش‌های پاتوژنیک این جهش‌ها در انسان را تأیید کنند. آنالیزهای ژنتیکی و فنوتیپی محققان روی انسان‌ها و موش‌ها نقش‌های مهم CFAP65 در شکل‌گیری تاژک را تأیید کرد و نشان داد که عدم وجود این پروتئین منجر به ظهور فنوتیپ MMAF در هر دو گونه می‌شود.
