آیا رژیم غذایی مطابق با ژنتیک واقعا مفید است؟
احتمالا افرادی را دیده‌اید که معتقدند با خوردن آب هم چاق می‌شوند. برعکس، افرادی هم هستند که غذاهای چرب تاًثیری بر چاقی آنها ندارد. چه بسا افراد مختلف، رژیم غذایی یکسان و حتی فعالیت روزانه یکسانی نیز داشته باشند، اما باز هم از نظر تناسب اندام و کاهش وزن شبیه یکدیگر نباشند. چرا بعضی افراد بعد از پیروی از یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات به راحتی وزن کم می‌کنند اما برخی دیگر علی‌رغم رعایت تمام اصول این رژیم معروف، چندان موفق به کاهش وزن نمی‌شوند؟ شاید یک رژیم غذایی برای همه‌ی افراد مناسب نباشد!
عموماً هر هفته یک روش لاغری و یک رژیم غذایی جدید در دنیا معرفی می‌شود. یک هفته رژیم غذایی با چربی کم، هفته دیگر رژیم غذایی با پروتئین بالا و هفته‌های بعد بسیاری از انواع رژیم‌های غذایی دیگر. اما چطور بفهمیم کدام یک برای ما بهتر است؟ برای این منظور چندین راه وجود دارد. اولین راه، آزمون و خطاست. شما می‌توانید رژیم‌های غذایی مختلف را برای مدت معینی امتحان و نتیجه نهایی را مقایسه کنید. اما این روش، بسیار زمان‌بر بوده و ممکن است موجب ناامیدی شما شود. اما راه دومی نیز وجود دارد، پیروی از رژیم غذایی بر اساس ژنتیک شما!
آیا واقعاً این روش مفید است؟
برای پاسخ به این سؤال، بهتر است اول به بررسی تاًثیر ژنتیک بر بدن بپردازیم. واضح‌ترین تاًثیر ژنتیک، تفاوت‌های ظاهری افراد به خصوص در قومیت‌های مختلف است. به عنوان مثال، رنگ پوست بین ایرانیان، جمعیت آفریقا و جمعیت اروپا کاملاً متمایز از هم است. این به دلیل ژنتیک متفاوت این جمعیت‌هاست. مثال دیگر، عملکرد ورزشی دونده‌هاست. حتماً در مسابقات دو میدانی دیده‌اید که دونده‌‌های سیاه‌پوست نسبت به رقیبان سفید پوست خود، سریع‌ترند. سرعت، توان ورزشی و انعطاف‌پذیری این دونده‌ها ناشی از ژن‌های قهرمانی است و مهر تاًییدی بر تاًثیر ژنتیک بر زندگی ماست. اهمیت جهد و تلاش بر هیچ کس پوشیده نیست، اما در کنار تمارین ورزشی، استعداد ورزشی نیز اهمیت دارد. بنابراین تعیین بهترین رژیم غذایی بر اساس ژنتیک افراد نیز چندان عجیب نیست. همان‌طور که چهره‌ی هر فرد با دیگران متفاوت است، پاسخ بدن افراد نیز به مواد غذایی مختلف، متفاوت است. بدن برخی افراد حساسیت بالایی به چربی‌ها دارد و برخی دیگر این حساسیت بالا را در مقابل کربوهیدرات‌ها تجربه می‌کنند.
چگونه رژیم غذایی اختصاصی بر اساس ژنتیک، به لاغری شما کمک می‌کند؟
تعیین بهترین رژیم غذایی برای بدن شما و متناسب با هدف وزنی شما با بررسی و مقایسه حساسیت بدن به چربی و کربوهیدرات‌ها انجام می‌شود. به عنوان مثال، میزان حساسیت به چربی‌ها با بررسی ژن‌هایی که در تعیین سطح کلسترول، مقاومت به انسولین و نحوه استفاده از ذخایز چربی بدن نقش دارند، مشخص می‌شود. هم‌چنین ژن‌های مشخصی نیز برای تشخیص میزان حساسیت به کربوهیدرات‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند و احتمال استعداد چاقی فرد و بهترین رژیم غذایی لاغری با استفاده از الگوریتم پیچیده‌ای به دست می‌آید. به عنوان مثال، اگر حساسیت فردی به کربوهیدرات کم و به چربی بالا باشد، به این فرد پیشنهاد می‌شود برای کاهش یا کنترل وزن، مصرف چربی‌ها مانند خامه صبحانه محدود و بیشتر از کربوهیدرات‌ها استفاده شود. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که از رژیم‌های غذایی متناسب با ژنتیک خود استفاده می‌کنند، نسبت به دیگر افراد که از رژیم‌های روتین و عمومی استفاده می‌کنند، کاهش وزن بیش‌تری را تجربه کرده‌اند.
چگونه باید از این تست‌ها استفاده کرد؟
در دنیا شرکت‌های مختلفی این خدمات ژنتیکی را ارائه می‌دهند که معروف‌ترین آنها، شرکت انگلیسی DNAfit است. تقریبا این گونه تست‌ها برای یک فرد بین 200 تا 300 دلار هزینه دارد. اما در ایران شرکت مای ژن، این‌گونه خدمات را با هزینه‌ی کم‌تری ارائه می‌دهد. هزینه تست تغذیه و سلامتی مای ژن برای هر فرد در حدود 900 هزار تومان است. البته در تست ژنتیکی تغذیه و سلامتی مای ژن علاوه بر بررسی حساسیت بدن افراد به چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها و تعیین بهترین رژیم غذایی، نیاز بدن فرد به ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان و امگا-3 و هم‌چنین حساسیت به کافئین، نمک و گلوتن نیز بررسی می‌شود.
در اکثر این شرکت‌ها، آنالیز ژنتیکی با استفاده از ماده ژنومی (DNA) موجود در بزاق فرد انجام می‌شود. DNA در خون، مو، ناخن، بزاق و تقریباً تمامی بخش‌های بدن ما وجود دارد. اصولاً آزمایشات ژنتیک با استفاده از DNA موجود در خون انجام می‌شود، اما به دلیل تهاجمی بودن این روش، این شرکت‌ها بعد از خرید شما، یک پکیج جمع‌آوری بزاق ارسال می‌کنند. در منزل نمونه بزاقتان را جمع‌آوری می‌کنید و برای آنها ارسال می‌کنید. DNA موجود در بزاق شما جداسازی می‌شود و آزمایشات ژنتیکی متعددی بر روی نمونه‌ی شما انجام می‌گیرد و پس از چند هفته، گزارش ژنتیکی شما ارسال می‌شود.
بالاخره این روش‌های جدید می‌توانند سبب کاهش وزن شما شوند؟ بله! چرا که نه. هر روش جدیدی موافقان و مخالفان خود را دارد. قطعاً نتیجه آزمایش ژنتیک به خودی خود آثاری در کاهش وزن شما ندارد. اما آگاهی از نیاز‌ها، حساسیت‌ها، احتمال چاقی و بهترین رژیم غذایی و پس از آن عمل به پیشنهادهای متخصصین، به شما کمک می‌کند تا متناسب با ژنتیک بدنتان رفتار کنید و در زمان کوتاهی به بهترین نتیجه برسید. علاوه بر این، این‌گونه تست‌های ژنتیکی موجب افزایش انگیزه‌ی شما در ترک عادات غلط و انتخاب یک سبک زندگی بهتر نیز می‌شود.
برای آشنایی بیشتر با شرکت مای ژن به لینک زیر مراجعه کنید.
