می‌خواهید سیبی کرک‌دار با گوشت قرمز را امتحان کنید؟ دانشمندان نیوزیلندی می‌گویند تکنیک‌های مدرن پرورش گیاه که تغییرات اعمال شده بر روی DNA در طبیعت را تقلید می‌کنند –مانند CRISPR-Cas9– به ما امکان می‌دهند به آسانی، ظاهر، لمس و مزه‌ی میوه‌ها و سبزیجات، و ارزش غذایی آن‌ها را تغییر دهیم. برای مثال، اکثر مواد مغذی در سیب و سیب‌زمینی، در پوست آن تمرکز پیدا کرده است. اما بنا بر اظهارات نویسندگان این مقاله، با تغییر دادن خانواده‌ای از ژن‌ها جهت تولید مقادیر بیشتر مواد مغذی نسبت به آن چه که معمولاً در پوست یافت می‌شود، می‌توان میوه و سبزیجاتی را تولید کرد که در هر بار گاز زدن، محتوای ویتامینی مشابهی دارند.
تازگی و سلامت نقش عمده‌ای در تأثیرگذاری بر تصمیم خرید مصرف‌کنندگان دارند. این دو فاکتور در گیاه اغلب توسط خانواده‌ای از پروتئین‌ها به نام MYBها کنترل می‌شود. درک ساز و کار عملکرد این پروتئین‌ها می‌تواند راه را برای حضور میوه‌ها و سبزیجات بدیع در قفسه‌ی سوپرمارکت‌ها هموار سازد.
محققان دریافته‌اند که تغییردهی، یا تغییرگیری (انتخاب تغییرات مطلوب) در فعالیت یک خانواده از کنترل‌کننده‌های ژنتیکی، به نام فاکتورهای رونویسی MYB، صفات کلیدی میوه‌ها و سبزیجات را بهبود می‌بخشد. این صفات عبارتند از: ظاهر، طعم، قوام بافت، و ارزش غذایی. به عنوان نمونه، این مکانیسم‌های کنترلی در بسیاری از میوه‌ها، ترکیبات رنگی (رنگدانه) را به پوست محدود کرده و از بالاتر رفتن غلظت آن در گوشت میوه، که حجم عمده‌ی آن را تشکیل می‌دهد، جلوگیری می‌کنند. از طرفی، می‌دانیم که رنگدانه‌ها ارتباط مستقیمی با خواص میوه برای سلامت انسان دارد. با تغییر دادن یا انتخاب تغییرات مطلوب در فعالیت فاکتورهای رونویسی مذکور، گیاه می‌تواند مقدار بیشتری از این ترکیبات سالم را در کل میوه تولید کند.
در مقاله‌ای با عنوان “MYBها صفات مشتری‌پسند جدیدی را در میوه‌ها و سبزیجات ایجاد می‌کنند” که در شماره‌ی آگوست ۲۰۱۸ ژورنال دانشگاهی Trends in Plant Science منتشر شد، پروفسور اندرو آلن (Andrew Allan) و دکتر ریچارد اسپلی (Richard Espley)، فاکتورهای رونویسی MYB را مورد بررسی قرار داده‌اند. این فاکتورهای رونویسی در گیاه، با رشد، علامت‌دهی هورمونی و یبوسنتز متابولیت و رنگدانه‌های گیاهان مرتبط‌اند. پروفسور آلن و دکتر اسپلی از پژوهشگران مؤسسه‌ی Plant & Food Research نیوزیلند هستند.
پروفسور آلن توضیح می‌دهد: «پژوهش‌ها نشان داده است که رنگدانه‌هایی مانند آنتوسیانین‌ها و کاروتنوئید‌ها، ارزش تغذیه‌ای داشته و فوایدی برای سلامت به همراه دارند. بروز تغییر در فاکتورهای رونویسی MYB کلیدی، می‌تواند گوشت بی‌رنگ میوه‌های خاصی را به یک گوشت رنگی تبدیل کند. این امر می‌تواند به طور معنی‌داری محتوای رنگدانه را در هر وعده‌ی مصرفی میوه افزایش دهد، که در ادامه ممکن است خواص میوه بر سلامت را وارد مرحله‌ی متفاوتی سازد.»
علاوه بر رنگ، MYBها با اثرگذاری بر روی رایحه، قابضیت و تندی و تیزی، در عطر و طعم میوه نقش داشته، و ساختار گوشت و شکل‌گیری پرز روی پوست میوه را نیز متأثر می‌سازد.
درک نحوه‌ی تنظیم فاکتورهای رونویسی MYB، پرورش و تولید رده‌ی کاملاً جدیدی از میوه‌ها و سبزیجات با صفات مطلوب برای مصرف‌کننده را تسهیل خواهد کرد. از این دست خواص افزوده شده و بالقوه مطلوب برای سلامت، می‌توان به ظاهر جذاب‌تر، طعم و قوام بهتر بافت، امکان ذخیره‌سازی بهتر و راحتی بیشتر در مصرف اشاره کرد،. چنین خواصی افراد را از خرید غذاهای مصنوعی و فرآوری شده باز داشته و به مصرف این محصولات گیاهی تشویق خواهد کرد. محصولات گیاهی اصلاح شده عمدتاً افرادی را جذب خواهد نمود که به دنبال طول عمر بیشتر، زندگی سالم‌تر و فایده رساندن به محیط زیست هستند.
ترجمه: آزاده داودی
منبع: Cell
